Luisteren? Luistervaardigheid? Wat moet ik daar nu weer mee?

Je hebt te horen gekregen, dat er binnenkort een luistertoets op de planning staat, deze is maar zo ingepland en je hebt misschien een of twee lessen van tevoren wel wat geoefend, maar luistertoetsen is toch echt een knelpunt voor je en je ziet er enorm tegenop. Luisteren wordt op school niet altijd even goed behandeld. Het kan dus zijn, dat wanneer je wat meer moeite hebt met luisteren en je hierdoor op zoek bent naar tips om beter te worden in het luisteren. Is dit het geval? Lees dan verder!

De algemene opbouw van een luistertoets, daar zul je wel bekend mee zijn. Er is eerst een inleiding over een bepaald onderwerp, hierna zal je een of twee fragmenten over ditzelfde onderwerp horen. Het fragment wordt twee keer afgespeeld en je hebt altijd een bepaald aantal tijd om een vraag te beantwoorden. Als je net als ik, in je leven te maken hebt gehad met genoeg luistertoetsen (specifiek de cito toetsing) dan hoor je bij het woord inleiding een bepaalde stem in je hoofd die je het volgende verteld: “Er is eerst een inleiding. Hierbij zijn geen opgaven.”. 

Nu je weer even concreet hebt hoe de opbouw van een leestoets eruit ziet, is het tijd voor de tips bij het maken van dit soort toetsen:

Hier zijn 10 tips voor het maken van een luistertoets. 

Tip 1: Net zoals het woordje leestoets, is het woord luistertoets misleidend. Een luistertoets, toetst niet hoe goed jouw oren werken. Er wordt gekeken hoe goed jij informatie die jij hoort en daarna verwerkt, begrijpt, kan verwerken en hoe goed jij deze informatie kan gebruiken om vragen op papier te beantwoorden. Onthoudt dit goed, en ga er niet vanuit dat je kan luisteren omdat je goede oren hebt 😉

Tip 2: Omdat luisteren een vaardigheid is, moet je ermee oefenen om er beter in te worden. Het oefenen van luisterexamens kan op verschillende websites (zoals Facet). Luisteren moet je natuurlijk wel op niveau oefenen. Vraag bij de docent om het (ERK-)niveau waar jij op getoetst zal worden, hiermee kan jij gerichter luistertoetsen zoeken, die bij jouw niveau passen. 

Tip 3: Pas twee verschillende luisterstrategieën toe. Ga tijdens het eerste afspeelmoment, eens aan de slag met globaal luisteren, wanneer je globaal luistert, ben je op zoek naar het onderwerp en de hoofdzaken. Zo weet je al wat achtergrondinformatie en zou je globaal kunnen overbrengen wat er verteld is. Ga nadat je de eerste strategie hebt toegepast, even na wat de vragen zijn en kies dan een passende tweede luisterstrategie. Pas deze toe bij het tweede afspeelmoment. Deze tweede strategie zou bijvoorbeeld intensief luisteren kunnen zijn, wanneer je intensief luistert, dan ben je op zoek naar de diepgaande inhoud van het fragment.

Tip 4: Onderzoek eens hoe je het beste antwoord kan geven op de soort vragen die jou gesteld gaan worden tijdens de leestoets. Hoe beantwoord je bijvoorbeeld meerkeuzevragen? Daar is veel theorie over te vinden op het internet. Zoek deze theorie eens op en kijk wat deze voor jou kan betekenen. 

Tip 5: Leer signaalwoorden en andere veelvoorkomende woorden uit je hoofd, signaalwoorden zoals: en, maar en want zijn voorbeelden die veel voorkomen in luistertoetsen. Ze geven aan dat de spreken nog meer toe wil voegen, dat de lezen hetgeen wat ze daarvoor zeiden willen ontkrachten of dat ze een reden willen geven voor het benoemen of bespreken van een bepaalde zaak. Wanneer je signaalwoorden en de verbanden waar ze bij horen kent, kan dit jou goed helpen bij het beter begrijpen van gesprekken en daarmee audiofragmenten. 

Tip 5: Luister altijd eerst het hele fragment af! Zoals hierboven genoemd, is het signaalwoord “maar” een goed voorbeeld. Het woordje maar wordt gebruikt om wat er voor het woordje gezegd is te ontkrachten, dit betekent dat wanneer de spreker eerst zei dat iets waar was, hij nadat hij het woordje maar heeft laten vallen, jou uit zou leggen waarom dit volgens hem of haar toch niet (helemaal) klopt.

Tip 6: Kijk goed naar de vragen. Lees deze wanneer daarom gevraagd wordt tijdens de toets, je krijgt vaak specifiek tijd om de vragen te lezen. Wanneer je dit doet, probeer in je hoofd een overzichtje te maken van de informatie waar je naar moet luisteren en schrijf deze informatie eventueel ergens op voor jezelf. 

Tip 7: Zorg ervoor dat je bekend bent met de vraagstelling. De vraagstelling is een duur woord voor de soort vragen en de manier waarop deze vragen op een toets gesteld worden. Een luistertoets heeft vaak standaardvragen. Zo kunnen dit meerkeuzevragen zijn, maar soms is het nog een heel stuk specifieker. Zo komt de vraag: Wat vindt de spreker van… (waarbij om de mening van de spreker gevraagd wordt) veel voor. Wanneer je dit soort details kent, en weet welke vragen je kan verwachten, weet jij ook waar je knelpunten liggen en wat je het beste nog kan oefenen. 

Tip 8: Wanneer je snel afgeleid raakt door beelden, bekijk deze dan simpelweg niet. Kijk jij altijd op tegen het kijkgedeelte van de luistertoets? Hier is een simpele oplossing voor, waar jij misschien nog niet aan gedacht hebt. Kijk gewoon niet naar het scherm tijdens dit deel van de toets. Zo kunnen de beelden je in ieder geval niet uit je concentratie halen. 

Tip 9: Laat je niet afleiden. Hoe moeilijk het ook is, zorg ervoor dat je je hoofd erbij houdt. Probeer de achtergrondgeluiden in het fragment echt te negeren en concentreer je op de stemmen van de sprekers. Eventueel helpt het om een beeld te scheppen bij elke spreker, of om in je hoofd een eigenschap van de stem te benoemen. Zo weet jij wie er in het fragment aan het woord is, en is het eventueel makkelijker om gefocust te blijven. En dan nog een klein dingetje, houdt je hoofd koel! wanneer je je gewoon echt niet kan concentreren tijdens een deel van het fragment, of je gewoon echt niet uit een of meerdere vragen komt. Sla deze dan over. Er zijn genoeg andere punten te behalen. 

Tip 10: Oefen de doeltaal (de taal die geleerd moet worden) in je vrije tijd! Wil jij het oefenen voor een leestoets/leesexamen paren met vrijetijdsactiviteiten? Kijk dan eens je serie op Netflix, die je normaal in het Engels kijkt, eens in het Frans/Duits. Zet eens BBC news of radio op, zoek een podcast over een van jouw favoriete onderwerpen op, en luister deze eens in het Spaans. Er is voor elke taal wel een medium waar jij beschikking tot hebt, waarmee jij je meer kan blootstellen aan de taal die jij moet oefenen.

Slimme schoolspullen speciaal voor jou!